Zeg je wat je vindt, of plak je toch her en der zegeltjes?
Opgegroeid in een gezin waar zegeltjes sparen vaak gezien werd als een manier om te sparen, kan ik me de smaak van die kleverige plakrandjes nog goed herinneren. Iedere zaterdag was het een hele happening: alle zegeltjes van de supermarkt haalde mijn moeder te voorschijn. Wij sorteerden alles en plakten het netjes in de zegelboekjes. Uiteindelijk leverden we die volle boekjes in voor een beloning, geregeld centjes, vaak ook een huishoudelijk apparaat of iets anders leuks.
Maar in teams en organisaties zien we vaak een ander soort zegeltjes sparen. Emotionele zegeltjes, welteverstaan. En die brengen doorgaans helemaal geen beloning, maar juist een hoop gedoe.
Hoe Zegeltjes Plakken Er Uitziet op de Werkvloer
Laten we eerlijk zijn: iedereen doet het weleens, vaak zonder het door te hebben. Het werkt zo. Stel, een collega doet iets wat je irriteert: hij komt weer te laat binnen, terwijl jij de vergadering leidt. “Ach,” denk je, “ik zeg maar niets, want ik wil geen spanning veroorzaken.” Ondertussen plak je onbewust een zegeltje in je mentale boekje.
En dan gebeurt het. Op een dag zit dat boekje helemaal vol. Bij het kleinste voorval ontplof je en vliegt je frustratie de ander om de oren. Voor jouw collega komt die woede uit het niets, terwijl jij denkt: “Dat had je kunnen zien aankomen!” Vervolgens ontstaat er spanning, precies wat je probeerde te vermijden.
Het Ongezonde Effect van Zegeltjes Sparen
Het gevolg? Je bevestigt jezelf in je overtuiging dat alles altijd hetzelfde loopt. “Zie je wel, nu ben ik de boosdoener!” Je voelt je slachtoffer, gefrustreerd, en het vertrouwen in de samenwerking krijgt een flinke deuk. De werkrelatie met je collega verslechtert, simpelweg omdat je al die tijd hebt gekozen om niets te zeggen en die zegeltjes te blijven sparen.
Kan Het Ook Anders? Zeker!
Als je jezelf herkent in deze situatie, is dat al een stap vooruit. Bewustzijn is de eerste winst. Zodra je inziet dat je zegeltjes spaart, kun je leren om bewuster te reageren. Hier zijn drie tips om te stoppen met dat plakwerk:
- Wees alert op je eigen aanpassingsgedrag…Merk je dat je jezelf inhoudt om de lieve vrede te bewaren? Herken dat moment. Kies er bewust voor om te reflecteren en te handelen op basis van feiten. Bijvoorbeeld: Jan, die collega die de derde keer te laat binnenkomt. In plaats van een zegel te plakken, kun je besluiten om direct en feitelijk te reageren.
- Gebruik Geweldloze Communicatie. Het model van Marshall Rosenberg is een krachtige tool voor dit soort situaties. Het helpt je om je boodschap helder en zonder oordeel over te brengen:
a. Benoem het feit: “Jan, je bent nu voor de derde keer te laat bij de vergadering.”
b. Vertel wat je voelt: “Dat haalt me uit mijn concentratie.”
c. Geef aan wat je nodig hebt: “Ik wil de vergadering graag soepel leiden.”
d. Doe een verzoek: “Zou je volgende keer op tijd willen komen?”
Op deze manier blijft het verhaal bij jezelf en weet je collega precies wat je bedoelt, zonder dat er zegeltjes aan te pas komen.
Onderzoek ook je eigen overtuigingen: waar komt je aanpassingsgedrag vandaan? Wat heb je mogelijkerwijs geleerd in je gezin van herkomst waardoor je je aanpast, maar ook je onderhuidse woede voedt? Geef dat terug aan de personen van toen en kijk dan nog eens naar het nu, waar jij nu staat en wat jij nu wilt.
Als je kunt leven en handelen vanuit het idee dat jij OK bent en de ander ook, dan vervalt de drijfveer om jezelf aan te passen. Dit verandert je hele benadering en helpt je om die spaarboekjes voorgoed opzij te leggen.
